Bệnh Gumboro ở gà là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, thường xảy ra ở gà và gà tây từ 3-6 tuần tuổi. Bệnh do một loại virus gây ra, ảnh hưởng đến túi Fabricius, làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến gà dễ mắc các bệnh khác như viêm da hoại tử và hội chứng thiếu máu – viêm gan. Hãy cùng đọc bài viết sau để hiểu rõ hơn về triệu chứng và cách điều trị bệnh Gumboro ở gà.
Bệnh Gumboro ở gà là gì?
Theo 32Win, bệnh Gumboro ở gà là một bệnh truyền nhiễm được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1957 tại vùng Gumboro (Delaware – Hoa Kỳ), nhưng mãi đến năm 1962, Cosgrove mới mô tả chi tiết và công bố là bệnh viêm thận gà do vỏ thận bị phá hủy.
Ở Việt Nam, căn bệnh này xuất hiện vào những năm 1980 và gây ra những tổn thất to lớn vì lúc đó chúng ta còn thiếu kinh nghiệm và kiến thức để phòng ngừa và điều trị căn bệnh này.
Những thông tin cần biết về bệnh Gumboro
Nguyên nhân gây bệnh
Virus có bản chất rất kháng thuốc, bị bất hoạt ở pH ≥ 12 và pH ≤ 2. Nhiệt độ cũng ảnh hưởng đến khả năng sống của virus, 56°C trong 5 giờ, 60°C trong 30 phút và 70°C tiêu diệt virus nhanh chóng. Các hóa chất như formalin 0,5% (sau 6 giờ), phenol 0,5% (sau 1 giờ), cloramin 0,5% (sau 10 phút) không thể tiêu diệt virus.
Virus có thể tồn tại trong phân và chất độn chuồng, virus có thể sống sót trong 122 ngày, là ổ chứa virus trong trang trại. Gà từ 3 đến 9 tuần tuổi, đặc biệt là từ 3 đến 6 tuần tuổi, được coi là giai đoạn dễ bị tổn thương nhất. Gà dưới 3 tuần tuổi không biểu hiện triệu chứng lâm sàng, nhưng hậu quả là suy giảm miễn dịch.
Bệnh xảy ra quanh năm, đạt đỉnh điểm vào mùa đông và mùa xuân. Tỷ lệ mắc bệnh trong đàn có thể lên tới 100% và tỷ lệ tử vong thường là 20% đến 30%, tỷ lệ tử vong bắt đầu 3 ngày sau khi phát bệnh và đạt đỉnh điểm 5 đến 7 ngày sau đó. Trên thực tế, nhiều đàn bị ảnh hưởng có tỷ lệ tử vong từ 50% đến 100%.
Tác dụng và cơ chế bệnh sinh
Bệnh Gumboro chủ yếu tấn công và phá hủy túi Fabricius – một cơ quan bạch huyết quan trọng nằm gần hậu môn của gà , có vai trò trong việc sản xuất tế bào lympho B và phát triển hệ thống miễn dịch.
- Phá hủy hệ thống miễn dịch: Khi túi Fabricius bị phá hủy, hệ thống miễn dịch của gà bị tổn thương nghiêm trọng ( suy giảm miễn dịch).
- Kết quả: Gà bị nhiễm bệnh Gumboro không chỉ chết vì bệnh (ở dạng cấp tính) mà còn dễ bị nhiễm các bệnh thứ phát khác (ví dụ: bệnh cầu trùng, E. coli, CRD, v.v.) do hệ thống miễn dịch của chúng bị tổn thương.
Triệu chứng bệnh
Thời gian ủ bệnh Gumboro ở gà rất ngắn, thường chỉ từ 2 đến 3 ngày. Ban đầu, các triệu chứng của bệnh xuất hiện khi một số con gà trong đàn quay đầu và cọ xát hậu môn. Gà thường có biểu hiện chán ăn và có thể bỏ ăn.
Con gà có biểu hiện hoảng loạn và phát ra những tiếng động bất thường.
Sau 2-3 ngày, môi trường trong chuồng thường trở nên rất ẩm ướt do gà bắt đầu bị tiêu chảy. Gà thường uống nhiều nước và phân thường trở nên loãng và nhớt màu trắng.
Mất nước và điện giải ở gà dẫn đến tê liệt, kém vận động và lông rối, đặc biệt là quanh hậu môn. Tỷ lệ tử vong ở đàn thường đạt đỉnh điểm sau 3-5 ngày, sau đó giảm dần cho đến 9-10 ngày, sau đó không còn gà nào tử vong nữa.
Bệnh tích
Gà chết thường có dấu hiệu chảy máu nghiêm trọng ở cơ đùi và cơ ức. Máu có thể xuất hiện thành từng đốm hoặc vệt lớn, và trong trường hợp nghiêm trọng, toàn bộ cơ thể có thể bị bao phủ bởi máu. Cơ của gà bị khô do mất nước nhanh chóng.
Trong vòng 48-72 giờ sau khi nhiễm trùng, túi Fabricius tăng kích thước gấp 2-3 lần kích thước ban đầu và đạt kích thước tối đa vào ngày thứ 3. Trong vài ngày đầu, các tiểu thùy của túi Fabricius có thể lồi ra và có màu trắng ngà do sưng.
Đến ngày thứ tư, kích thước của túi Fabricius bắt đầu giảm, và đến ngày thứ 5-6, túi Fabricius trở lại kích thước ban đầu và dần co lại, đến ngày thứ 8 vẫn còn 1/3 kích thước ban đầu.
Thận cũng sưng lên, muối axit uric tích tụ trong đường tiết niệu. Những thay đổi bệnh lý ở ruột rất đa dạng: từ ruột giãn to chứa nhiều nước đến giai đoạn tiếp theo, khi có nhiều chất nhầy màu trắng trong suốt trong ruột, tình trạng viêm và chảy máu lan dọc theo ruột đến hậu môn.
2-3 ngày sau khi nhiễm bệnh Gumboro, lách cũng sưng lên, sau đó giảm kích thước, tương tự như túi Fabricius. Các cơ quan khác như gan, tim, phổi và dạ dày cũng có thể bị ảnh hưởng, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng xảy ra. Đôi khi có thể thấy xuất huyết ở niêm mạc tại điểm nối giữa cơ dạ dày và các tuyến.
Bí quyết phòng và điều trị bệnh Gumboro ở gà
Bệnh Gumboro do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu. Phòng ngừa là biện pháp quan trọng nhất. Cụ thể được những người tham gia đá gà 88FC tổng hợp:
Phòng ngừa bệnh tật (bắt buộc)
- An toàn sinh học: vệ sinh và khử trùng kho, kiểm soát ra vào.
- Vắc-xin: Đây là biện pháp hiệu quả nhất.
- Vắc-xin bất hoạt (dựa trên chất béo): tiêm cho gà mái đẻ để truyền miễn dịch của mẹ cho gà con (giúp bảo vệ gà con trong 2-3 tuần đầu đời).
- Vắc-xin sống giảm độc lực (bản gốc): Tiêm cho gà con theo lịch tiêm chủng dựa trên mức độ miễn dịch của gà mẹ. Thông thường, khoảng cách giữa các mũi tiêm bắt đầu từ 7 đến 14 ngày.
Điều trị hỗ trợ (khi gà bị nhiễm bệnh)
Mục tiêu là giảm tỷ lệ tử vong và ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát:
- Thuốc kháng sinh: Sử dụng thuốc kháng sinh phổ rộng (ví dụ: Enrofloxacin, Amoxicillin) để kiểm soát các bệnh nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn (E. coli, nhiễm trùng huyết).
- Hỗ trợ: Vitamin C (tăng sức đề kháng), vitamin K (chống chảy máu), chất điện giải và enzyme tiêu hóa .
- Thuốc hạ sốt/giảm đau: Paracetamol (một loại thuốc thú y) có thể được sử dụng để làm giảm các triệu chứng và giúp gà ăn ngon hơn.
Lưu ý quan trọng: Bệnh Gumboro cần được chẩn đoán và điều trị ngay lập tức theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.
Dưới đây là các triệu chứng và phác đồ điều trị bệnh Gumboro ở gà. Khi gà bị bệnh, người chăn nuôi cần chú ý phát hiện sớm các triệu chứng này. Chúc bà con chăn nuôi thành công và đạt hiệu quả cao.
